بعد از عزل بنی‌صدر درسال 1360، او به اتفاق مسعود رجوی با خلبان پیشین شاه به فرانسه متواری شد و در پی آن نیز سازمان منافقین موجی از ترور و انفجار را به امید براندازی نظام جمهوری اسلامی در سراسر کشور به راه انداخت. بنی‌صدر و رجوی در پاریس به همراهی تعدادی از گروه‌های ضدانقلاب گروهی به نام شورای مقاومت ملی را تشکیل دادند. رجوی وعده سرنگونی سریع جمهوری اسلامی را طی دو ماه به رهبران سازمان‌های هم‌پیمان داد، اما گذشت زمان، باور متحدان رجوی را نسبت به سخنان وی سست‌تر کرد.
از اقدامات غیرقانونی اعضای این گروهک می‌توان به ذخیره سلاح در خانه‌های تیمی، شرکت در تجمعات خشونت‌آمیز غیرقانونی، تخریب اموال عمومی، جاسوسی برای کشورهای بیگانه، تصرف غیرقانونی اماکن و ... اشاره کرد. ورود منافقین به فاز شورش مسلحانه علیه جمهوری اسلامی در 30 خرداد 1360 سرآغاز عصر تازه‌ای برای این گروهک تروریستی بود. این گروهک همزمان با یورش ارتش بعثی صدام، بحران‌های امنیتی متعددی مانند بمب‌گذاری در مکان‌های عمومی، ترورهای هدفمند و کور مسئولین نظام و مردم را رقم زدند و پس از مدتی به مثابه نیروی نظامی ارتش متجاوز رژیم بعث عمل کردند.
گروهک منافقین اقدامات خیانت آمیزی نظیر شنود مکالمات تلفنی و بیسیم‌ها، تخلیه تلفنی از مراکز نظامی و دولتی، بازجویی از اسرای ایرانی، ترور فرماندهان و رزمندگان در شهرهای کشور، لو دادن عملیات‌ها، گرا دادن به دشمن بعثی برای بمباران مناطق مهم نظامی و غیرنظامی کشور و... مرتکب شدند. ماحصل این خیانت‌ها تنها در سال 1367 موجب شهادت 1654 شهروند ایرانی شد.
دستگاه قضایی کشور در مسیر مبارزه با گروهک منافقین، رویکرد رأفت اسلامی را در قبال اعضای آن در پیش گرفت و برای تأدیب اعضای این گروهک به صدور احکام کوتاه مدت بسنده کرد. با این وجود بسیاری از این محکومان پس از پایان دوره حبس و بخشی از آنان با اعلام ظاهری توبه بار دیگر به گروهک تروریستی پیوستند و فرصت داده شده به آنان برای بازگشت به جامعه ایرانی را از دست دادند.
گروهک تروریستی منافقین، پذیرش قطعنامه 598 از سوی جمهوری اسلامی ایران را به منزله کاهش شدید سرمایه اجتماعی نظام و فراگیری نارضایتی مردمی تحلیل می‌کردند و در نهایت همسوی جامعه ایرانی با نیروهای اشغالگر را نوید می‌دادند. در همین راستا دستور تهاجم همه جانبه با کمک نیروی هوایی ارتش بعث از مرزهای غربی کشور در دستور کار آنان قرار گرفت. منافقین تصرف تهران و رژه میلیشیا در میدان آزادی را متصور بودند اما پایان ماجرا شکست سخت آنان بود.
عملیات مرصاد در حافظه جمعی ایرانیان، پیروزی ملی علیه منافقین است اما از سوی دیگر گروهک تروریستی منافقین همواره از بازخوانی و یادآوری عملیات مرصاد هراس دارد چرا که آنان اوج خیانت و جنایت علیه سرزمین مادری و هم‌وطنان خود را نشان دادند و با پیوستن به دستگاه نظامی رژیم بعث خواهان استمرار خشونت و اشغال کشور بودند.
روایتی از رأفت نظام اسلامی و خیانت منافقین در پژوهشی وسیع به کوشش بنیاد هابیلیان(خانواده شهدای ترور کشور) تجربیات گرانبهایی را در رابطه با مرصاد بررسی کرده است. این نوشتار ماحصل بررسی سندمحور هابیلیان از منابع تاریخی جمهوری اسلامی ایران و مکتوبات گروهک منافقین است. تحلیل آماری صدها صفحه سند حاکی از آن است که 30 درصد از کشته‌شدگان منافقین در عملیات مرصاد را محکومان به زندان با جرائم اقدام علیه امنیت ملی در قالب تروریسم تشکیل می‌دهد. این افراد با وجود اینکه در سایه سار رأفت اسلامی، امکان زیست با حقوق شهروندی کامل در گستره سرزمینی جمهوری اسلامی داشتند ولی افسوس که خیانت پیشگان و بدفرجام‌ها، قدر گوهر گران‌بهای رأفت اسلامی را نداشتند و مجدد به گروهک تروریستی منافقین پیوستند.
گزارش معاونت اطلاعات سپاه از وضعیت منافقین در عملیات مرصاد
آنچه که در ادامه می‌آید گزارش لحظه به لحظه معاونت اطلاعات نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از وضعیت منافقین در عملیات مرصاد است که بلافاصله پس از این نبرد پیروزمندانه ارائه شده است:
توان نظامی منافقین در طول سال 1366 گسترش یافت و عملیات‌های نسبتا وسیعی توسط آنها، به خصوص پس از انجام عملیات موسوم به چلچراغ (تصرف مهران) در تاریخ 30 خرداد 1366 انجام شد. در پی کمک گسترده ارتش عراق به منافقین و استکبار جهانی، توطئه وسیعی جهت انهدام و ساقط کردن نظام جمهوری اسلامی برنامه‌ریزی شد که با زمان‌بندی و برنامه‌ریزی مشخص تا حدود اوایل شهریور ماه کلیه برنامه‌ها جهت سقوط نظام جمهوری اسلامی آماده و در حال اجرا بوده است.
جهت انجام این توطئه برنامه‌ریزی‌های وسیعی صورت پذیرفته که جزئی از آن انهدام نیروهای نظامی ارتش و سپاه و برنامه‌ریزی چندماهه سیاسی جهت انزوای کامل سپاه و تضعیف آن، قسمت‌هایی از این توطئه بوده است. صدام حسین در یک یا دو سخنرانی خود پس از تصرف مهران توسط منافقین، ضمن تجلیل و قدردانی مفصل از ایشان اعلام می‌دارد که منافقین برنامه‌ریزی‌های مفصل‌تری داشته و کارهای بسیار وسیع‌تری انجام خواهند داد. همچنین سران منافقین در صحبت‌های خود از حضور در تهران صحبت کرده و سقوط رژیم ایران را قریب‌الوقوع می‌خواندند.
برنامه‌ریزی‌های دشمنان قبل از قبول قطعنامه 598 و تغییرات انجام شده در آن
منافقین و عراق برنامه‌ریزی مشترکی داشته‌اند که قطعاً ابرقدرت‌ها در آن شریک بوده‌اند و ما مطلع نیستیم که با قبول قطعنامه 598 از سوی ایران، دشمنان اسلام با یک تعجیل حدوداً یک ماهه تغییراتی در برنامه‌ها داده و به صورت فعلی مأموریت خود را انجام دادند.
مأموریت 1:عملیات ارتش عراق در منطقه غرب جهت انهدام باقیمانده نیروی زمینی ارتش، تاریخ: حوالی اوایل مردادماه 67؛ نتیجه: انهدام حدود 25 درصد نیروهای ارتش.
مأموریت 2:عملیات ارتش عراق در جنوب جهت تصرف خرمشهر و آبادان و عملیات منافقین جهت حرکت به سمت تهران و حداقل تصرف باختران و همدان؛ تاریخ: حوالی اواسط مرداد ماه 67 به فاصله 2 تا 5 روز پس از عملیات خرمشهر آبادان توسط عراق؛ نتیجه: انهدام و درگیر کردن تمامی نیروهای سپاه و درگیر و پراکنده کردن نیروهای سپاه و بازکردن راه عراق در جنوب برای ادامه عملیات.
مأموریت 3:عملیات ارتش عراق جهت تصرف مابقی خوزستان؛ تاریخ: اواخر مرداد ماه 67؛ نتیجه: تصرف اهواز و بندر امام و نفت خوزستان و درگیر کردن کل توان نظامی جمهوری اسلامی.
مأموریت 4: عملیات منافقین جهت ادامه حرکت به تهران و تصرف تهران و ساقط کردن نظام، تاریخ: با فاصله کمی از عملیات عراق جهت تصرف خوزستان؛ نتیجه: نیروی منسجمی جهت مقابله با منافقین موجود نبوده و منافقین به زعم خود موفق به تصرف هدف می‌شده‌اند.
با قبول قطعنامه 598 توسط جمهوری اسلامی، عراق و منافقین دچار شوک شده و به دلیل اینکه عراق در صورت قبول آتش بس، امکان نگهداری منافقین با حداقل امکان انجام عملیات مرزی و راه‌اندازی منافقین را ندارد؛ لذا به منافقین از طرف عراق اعلام شده که باید در مسئله عملیات شما تعجیل شده و سریع‌تر شما به ایران بروید و عملیات بکنید. در این وضعیت با توجه به احتمال ضعیف حمله، عراق جهت تصرف خوزستان و این تحلیل که مردم ایران با قبول صلح از طرف رژیم با برداشته شدن فشارها آماده قیام علیه رژیم و پذیرش منافقین هستند حرکت به سمت تهران را در یک مرحله برنامه‌ریزی کرده و ارتش عراق حمله به غرب و انهدام 25 درصد ارتش را برعهده می‌گیرد و همزمان در جنوب جهت درگیر کردن و جذب نیروهای سپاه به جنوب وارد عمل می‌شود و طی 4 روز عملیات تقریبا نیروهای سپاه به جنوب گسیل می‌شوند.
سرکرده‌های منافقین مسعود و مریم رجوی در سخنرانی خود در جمع منافقین (یک روز قبل از عملیات) ضمن تشویق و ترغیب عناصر رزمی خود و تأکید بر فرمانبری، شیوه حرکت یگان‌ها را در عملیات بدین صورت تشریح میکنند: 1. تیپ 350 به فرماندهی جهانگیر برای فتح قرارگاه غرب. 2. تیپ سوسن برای فتح اسلام آباد. 3. تیپ 12 سیمرغ برای پاکسازی شهر باختران و سپس یگان‌های دیگر با همکاری لشکر28 از سنندج به تهران حرکت خواهند کرد.
البته با توجه به عملیات عراق در منطقه عمومی سرپل، گیلانغرب و تصرف قرارگاه غرب، وی در پایان سخنرانی و در زمان توجیه مسئولین، تی جهانگیر را به کمک تیپ سوسن برای فتح اسلام آباد مأمور کرده و مابقی را به ترتیب ذکر شده توجیه می‌کند. منافقین کوردل با این وضعیت و تصور اینکه در غرب هیچ نیروی منسجمی جهت مقابله با ایشان وجود ندارد برنامه حرکت جهت تصرف باختران، همدان، قزونی و تهران را به مرحله عمل می‌گذارند.
منافقین در تاریخ 3 مرداد 67 پس از تک عراق تا کل‌داود از محور تنگه باویسی-تق تق به ریجاب و از کل‌داود به سمت کرند حرکت کرده ساعت 18 با یک تیپ کرند را به تصرف خود درآورده و با یک تیپ دیگر ساعت 20:40 برای تصرف اسلام آباد اقدام می‌کند. پس از تصرف اسلام آباد که با درگیری صورت می‌گیرد به قصد تصرف باختران حرکت می‌کند که در تنگه چهارزبر و به علت ترافیک خودروهای مردمی و کندشدن حرکت با پدافند نیروهای اسلامی بخورد می‌کند.
پشتیبانی رزمی سازمان منافقین
تلفات منافقین در عملیات مرصاد
مجموعه بررسی‌ها و اطلاعات موجود نشان می‌دهد که دشمن در طی این عملیات حداقل 2000 کشته در منطقه به جا گذاشته و 1000 نفر دیگر کشته و زخمی‌هایی است که به عقب منتقل شده‌اند. همچنین تعداد حدود 700 نفر از آنها در کوهستان پراکنده و به سمت مرز درحرکت‌اند که نیروهای خودی در حال انهدامشان هستند. تمام تجهیزات دشمن از اسلام آباد به جلو، منهدم یا به غنیمت گرفته شده است.
خلاصه گزارش عملیاتی
مرحله اول: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پس از متوقف کردن پیشروی منافقین در تنگه چهارزبر که توسط نیروهائی از لشکر6 ویژه و قرارگاه نجف و لشکر انصار انجام شد در روز 4 مرداد 67 با به کارگیری یگان‌هایی از لشکر انصار، 6 ویژه پاسداران، لشکر قائم و لشکر بدر و لشکر 57 ظفر (از نیروهای رمضان) و چندین یگان از کمیته از محور چهارزبر و یگان‌هایی از قرارگاه رمضان و نبی اکرم از محور قلاجه تا سیلو و یک گردان از لشکر 71 و لشکر 27 از محور سه‌راه اسلام آباد پلدختر و هلی برد یک گردان از لشکر بدر در ارتفاعات تنگه روستای حسن آباد به قصد انهدام منافقین اقدام به تک کرد.
لشکر 71 در ساعت 5 موفق به تصرف سه راهی شده و لشکر 27 با ادامه عملیات لشکر 71 موفق به انهدام 30 خودروی دشمن می‌شود. دشمن ساعت 7 تک نیروهای اسلام را در این محور دفع می‌کند و موفق به تصرف مجدد سه راهی می‌شود. همچنین سپاهیان اسلام در محور قلاجه، موفق به تصرف اهداف خود می‌شوند که توسط دشمن این تک نیز دفع می‌شود.
مرحله دوم: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در 5 مرداد سال 67 نیز با به کارگیری یگان‌های تحت امر و به کمک سه قرارگاه نجف، قرارگاه مقدم نیروی زمین و قرارگاه سپاه هشتم از سه محور زیر اقدام به تک کرد.
یگان‌های تحت امر قرارگاه نجف که از محور چهارزبر تک کردند عبارتند از: 7 گردان از لشکر 6 ویژه پاسداران، 7 گردان از لشکر انصار، 3 گردان از لشکر 12 قائم، 2 گردان از لشکر 57 ابوالفضل، 6گردان از لشکر 9 بدر، 3 گردان از لشکر ویژه شهدا، 1گردان از 57 ظفر، 2 گردان از کمیته، 1 گردان از معاونت فرهنگی نجف، 3 گردان از سپاه نیروهای مخصوص ولی امر، 3 گردان از سپاه 5 انصارالمهدی.
یگان‌های تحت امر قرارگاه مقدم نیروی زمینی که از محور جاده پلدختر اسلام آباد تک کردند، به این شرح است: 4گردان از لشکر 27، 3 گردان از لشکر 71، 1 گردان از لشکر ...، 1گردان از لشکر مهدی، 2گردان از ناحیه لرستان، 1گردان از لشکر 17. یگان‌های تحت امر قرارگاه سپاه هشتم که از جاده قلاجه تک کردند عبارتند از: 4گردان از نبی اکرم، 1گردان از قرارگاه رمضان، 1گردان از مسلم بن عقیل، 2 گردان از لشکر نصر، 1 گردان از نیروهای متفرقه کرند و اسلام آباد و عناصری از لشکر امام رضا و ارتش و سپاه نیروهای مخصوص موفق شدند در ساعت 12 مورخه 6 مرداد 67 با سپاه 5 الحاق شدند.
لشکر 27 حضرت رسول(ص) که موفق به تصرف تپه‌های راست سه راهی اسلام آباد تا قهوه خانه شد در ساعت 16 همان روز توانست با سپاه نیروهای مخصوص ولی امر و سپاه 5 الحاق شود. لازم به تذکر است که گردان‌های ناحیه لرستان پس از انهدام دشمن در سه راهی اسلام آباد صبح همان روز به عقب بازگشتند. همچنین قرارگاه سپاه هشتم موفق شد پادگان الله اکبر را تصرف کند. منافقین ساعت 16 روز ششم مرداد شروع به عقب نشینی کرده و نفراتی از آنها که محاصره شده بودند به ارتفاعات اطراف جاده پناه بردند.
آمار اولیه شهدا و مجروحین یگان‌های شرکت‌کننده در عملیات مرصاد
در سند حاضر، آمار شهدا و مجروحین عملیات مرصاد یگان‌های مختلف از تاریخ 3 مرداد 67 تا 8 مرداد 67 اعلام شده است. عملیات مرصاد، در حقیقت یک پاتک فعال، برضد نیروی مهاجم بود. در این عملیات که بدون برنامه‌ریزی قبلی انجام گرفت. تعداد شهدا نسبت به سایر نبردها بالاتر بود. اما تعداد تلفات انسانی نیروی مهاجم دشمن (منافقین) به هزاران تن رسید.
